آشنایی با تاریخچه خوشنویسی در ایران
با ظهور دین اسلام نیاکان ما الفبا و خطوط اسلامی را پذیرا شدند و به این ترتیب خط متداول آن زمان که نزدیک دو قرن قبل از اسلام شکل گرفته بود خط کوفی و نسخ قدیم بود. این دو خط، خود از دو خط قبطی و سریانی اخذ شده بودند و در اوایل قرن چهارم قمری ابن مقله بیضاوی شیرازی خطوطی را بوجود آورد که به خطوط اصول معروف شد. این خطوط عبارتند از: محقق، ریحان، ثلث، نسخ، رقاع و توقیع که وجه تمایز آنها اختلاف در شکل حروف و کلمات و نسبت سطح و دور در هر کدام است.
ابن مقله بیضاوی شیرازی برای این خطوط قواعدی وضع کرد و ۱۲ اصل نوشت: ترکیب، کرسی، نسبت، ضعف، قوت، سطح، دور، صعود مجازی، نزول مجازی، اصول، صفا و شأن.
همزمان با پیشرفت خطوط فوق، حسن فارسی کاتب، خط تعلیق را از خطوط نسخ و رقاع بوجود آورد که به نام ترسل نیز نامیده میشد.
در قرن هشتم میرعلی تبریزی از ترکیب و ادغام دو خط نسخ و تعلیق خطی به نام نسختعلیق بوجود آورد که بسیار مورد اقبال واقع شد و موجب تحول عظیمی در هنر خوشنویسی شد. خطی که حدود یک دانگ سطح و مابقی آن دور است و نام آن در اثر کثرت استعمال به نستعلیق تغییر پیدا کرد.
بنا به گفته اساتید خوشنویسی، این خط از جمله زیباترین و ظریفترین و مشکلترین خطوط فارسی و می توان گفت که عروس خطوط فارسی است. پس از میرعلی تبریزی پسرش میرعبدالله و بعد از او میرزا جعفر تبریزی و اظهار تبریزی در تکامل خط نستعلیق کوششهای فراوان کردند تا نوبت به سلطانعلی مشهدی رسید که خدمات شایانی به این هنر اصیل نمود. اساتید زیادی بعد از سلطانعلی مشهدی در تکامل خط مذکور زحمات فراوانی کشیدند همانند میرعلی هروی.
بعد از حدود یک قرن، خوشنویس نامی و آشنای همه، میرعمادالحسنی معاصر شاه عباس صفوی پا به عرصه ظهور نهاد که با نبوغ خود تغیرات و سبکی در خط نستعلیق بوجود آورد. پس از گذشت قریب ۴۰۰ سال این سبک هنوز مورد استفاده و الهام بخش خوشنویسان است.
او پایه خط را به جائی نهاد که از زمان پیدایش خط نستعلیق تا کنون هنرمندی خوشنویس را یارای برابری با او نبوده است. همزمان با او هنرمند بزرگ دیگری چون علیرضا عباسی رقیبی برای او بشمار میرفت که علاوه بر خط نستعلیق خفی و جلی در خط ثلث نیز استاد بود.
اکثر کتیبه های مساجد و بناهای تاریخی اصفهان به خط ثلث و یا به سرپرستی او انجام شده است. قرنهای نهم، دهم و یازدهم هجری قمری را میتوان دوران درخشان در هنر خوشنویسی دانست. در اواسط قرن یازدهم سومین خط خالص ایرانی یعنی شکسته نستعلیق به دست مرتضی قلی خان شاملو، حاکم هرات از خط نستعلیق ابداع شد.
علت پیدایش این نوع خط، تند نویسی و راحت نویسی و دیگر، ذوق و خلاقیت ایرانی ذکر شده است. به عنوان مثال بعد از پیدایش خط تعلیق، ایرانیان به خاطر سرعت در کتابت، شکسته تعلیق آنرا نیز بوجود آوردند.
خط شکسته نستعلیق به دست میرزا شفیعا هراتی کاملتر شد و درویش عبدالمجید طالقانی قواعد جدیدی وضع نمود و آن را به کمال نوشت، چهار تن از خوشنویسان نامی که در چهار خط ثلث، نسخ، نستعلیق و شکسته نستعلیق به ارکان اربعه هنر خوشنویسی مشهور شدهاند عبارتند از:
خط ثلث: جمال الدین یاقوت
خط نسخ: میرزا احمد نیریزی
خط نستعلیق: میرعماد الحسنی
خط شکسته نستعلیق: درویش عبدالمجید طالقانی
در قرن ۱۳ در دوره قاجاریه خطاطان بزرگی پا به عرصه میدان نستعلیق و دیگر اقلام نهادند و سختیهای این هنر ظریف را به جان خریدند و در توسعه آن کوشیدند.
امروزه آغاز و انجام آموزش خوشنویسی به شش دوره تقسیم می شود: مقدماتی ، متوسط ، خوش ، عالی ، ممتاز ، استادی و فوق ممتازی
از میان علاقه مندانی که قدم در راه فراگیری این هنر می گذارند کمتر کسی یافت می شود که تمام این راه را طی کند و به استادی برسد. بیشتر آنان در رسیدن به یک، دو، یا سه دوره ی آن توفیق می یابند ؛ زیرا کاری پر زحمت و مشکل است که فقط عشق و علاقه آسانش می کند. مخصوصاً زندگی ماشینی امروز و مشغله های متنوع زندگی، کمتر به اشخاص اجازه می دهد که به این هنر ارزنده بپردازند .
آموزش خوشنویسی در دبیرستان ما
در طول دوره کلاس ، هنرجویان با اصول و تکنیک خوشنویسی به صورت نظری و عملی آشنا می شوند. هنرجویان این رشته در پایان هر دوره جهت آزمون و گرفتن گواهینامه به انجمن خوشنویسان ایران معرفی می گردند .
این رشته زیر نظر استاد ناصر رحیمی از اساتید برجسته هنر خوشنویسی ایران ؛ سال هاست که در زمینه خطاطی و خوشنویسی فعالیت مستمر دارند ، ودارای درجه استادی و مدرک فوق ممتاز از انجمن خوشنویسان ایران هستند برگزار می گردد.
هنرجویان ، آموزش خط ریز (خوشنویسی با خودکار) را در روزهای سه شنبه هر هفته از ساعت ۱۵ الی ۱۶:۲۰ فرا می گیرند .
لازم بذکر است که هدف از برگزاری این رشته جهت کاربردی کردن خوش خطی وخوشنویسی دانش آموزان از مدرسه تا دانشگاه و همچنین ایجاد اعتماد به نفس و تمرین صبر و شکیبایی می باشد.